Τι είναι λόγος και τι ομιλία; Ποιά είναι τα σημαντικότερα προβλήματα λόγου και ομιλίας; Πότε πρέπει να ανησυχώ; Τα πιο πάνω είναι μερικά μόνο ερωτήματα που απασχόλησαν και απασχολούν γονείς και ειδικούς και έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη αλλά και τα προβλήματα λόγου και ομιλίας.
Σύμφωνα με τον Haliday, λόγος θεωρείται ο κώδικας με τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να επικοινωνήσει και να εκφράσει τις ιδέες του μέσα από ένα σύστημα αυθαίρετων σημάτων επικοινωνίας ενώ η ομιλία είναι η προφορική έκφραση του λόγου (ηχητική έκφραση). Η διαταγή για την παραγωγή του λόγου δίνεται από τον εγκέφαλο, ενώ για την παραγωγή της ομιλίας υπεύθυνος είναι ο λάρυγγας μαζί με τα όργανα ομιλίας όπως το στόμα, φάρυγγας κλπ.
Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας στο κάθε παιδί διαφέρει. Έτσι οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ παιδιών ίδιας ηλικίας δεν είναι πάντα σωστή. Όπως ένα παιδί μπορεί να περπατήσει στους 10 μήνες ενώ ένα άλλο παιδί στους 15 μήνες. Δεν σημαίνει όμως ότι το πρώτο παιδί είναι εξυπνότερο ή πιο ώριμο από το δεύτερο.
Η πιο σημαντική περίοδος για την ανάπτυξη του λόγου και ομιλίας είναι από τα 1,5 μέχρι τα 6 χρόνια. Εάν ενδιάμεσα παρατηρήσετε οποιαδήποτε σοβαρή απόκλιση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδία της ηλικίας του (σε ότι έχει σχέση με την ομιλία και το λόγο του παιδιού) τότε θα ήταν σωστό να πάρετε και την γνώμη από κάποιον ειδικό.
Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κατανόηση προηγείται της έκφρασης έτσι εάν το παιδί σας καθυστερήσει να κατανοήσει λέξεις και έννοιες θα αργήσει και να τις εκφράσει.
Ποιά είναι όμως τα σημαντικότερα προβλήματα του λόγου και της ομιλίας;
- Προβλήματα στην άρθρωση και φωνολογικές δυσκολίες. Υπάρχει δυσκολία στο να πουν σωστά τις λέξεις αντικαθιστώντας, κόβοντας ή/και διαστρεβλώνοντας γράμματα ή/και συλλαβές
- Τραυλισμός: Διαταραχή της ομαλής ροής της ομιλίας ( επανάληψη συλλαβών, επιμήκυνση φωνήματος, μπλοκάρισμα κτλ).
- Γλωσσικές δυσκολίες. Δυσκολία στην κατανόηση αλλά και στην έκφραση.
- Γνωστικές δυσκολίες: Δυσκολία στον τρόπο σκέψης, αντίληψης, μνήμης, φαντασίας, κρίσης και νοημοσύνης.
- Κατάποσης: Δυσκολία στον τρόπο λήψης, διαχείρισης και προώθηση της τροφής.
Πότε ανησυχώ;
Η σωστή λεκτική επικοινωνία είναι απαραίτητη προτού το παιδί ενταχθεί στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Και αυτό γιατί μπορεί τα προβλήματα που έχει στο προφορικό λόγο (ομιλία) να μεταφερθούν στο γραπτό λόγο. Εάν το παιδί παρουσιάζει προβλήματα λόγου και ομιλίας ένα χρόνο προτού ενταχθεί στην πρώτη τάξη του δημοτικού τότε θα ήταν καλό να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό. Σε μερικές περιπτώσεις και ανάλογα με το πρόβλημα η επίσκεψη στον ειδικό πρέπει να γίνετε πολύ νωρίτερα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η παραπομπή γίνεται συνήθως από τον παιδίατρο αφού είναι ο πρώτος ειδικός που λογικά θα πρέπει να εντοπίσει το πρόβλημα.
