Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία
- Τι είναι η Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία;
Η Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία (ΕΕΕ), αποτελεί μια εξειδικευμένη περιοχή έρευνας και κλινικής πρακτικής εντός του ευρύτερου πεδίου της Λογοθεραπείας (American Speech – Language – Hearing Association, 2004). Συγκεκριμένα, είναι η τεχνική με την οποία η ομιλία και η γραφή ενός ατόμου μπορεί να αντικατασταθεί είτε παροδικά είτε μόνιμα (Πλαστουργού, 2017) με απώτερο σκοπό την επικοινωνία μεταξύ των ατόμων (Pampoulou, Theodorou & Petinou, 2018). Σκοπός της ΕΕΕ, είναι χρήση των μοντέλων επικοινωνίας για την αντικατάσταση της ανθρώπινης ομιλίας σε άτομα με σοβαρές διαταραχές επικοινωνίας. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου η κατάσταση των ατόμων με αυτές τις διαταραχές, έχει ως αποτέλεσμα τη μη καταληπτή ή δυσλειτουργική ομιλία, η ΕΕΕ αποσκοπεί κυρίως στην αύξηση της υπάρχουσας ομιλίας και γλώσσας των ατόμων αυτών. Στις περιπτώσεις, όπου η ομιλία έχει αποτύχει να αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό, η ΕΕΕ παρέχει ένα εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας (Beukelman & Mirenda, 2005). Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η ΕΕΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τη φωνή, τις εκφράσεις του προσώπου και τις χειρονομίες του ίδιου του ατόμου (Πλαστουργού, 2017).
- Σε ποιους απευθύνεται η ΕΕΕ;
Η ΕΕΕ συνιστάται σε άτομα στα οποία η επικοινωνία τους είναι μειωμένη λόγων επίκτητων ή γενετικών βλαβών, όπως η εγκεφαλική βλάβη, η εγκεφαλική παράλυση, η αφασία σοβαρού βαθμού, η μειωμένη αντίληψη και οι διαταραχές αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Συγκεκριμένα για τα άτομα με ΔΑΦ, η ΕΕΕ χρησιμοποιείται συχνά ως ένα εναλλακτικό μέσο επικοινωνίας και παρέχεται σε περιπτώσεις όπου το άτομα δεν έχει κατακτήσει καταληπτό μέσο ομιλίας (Beukelman & Mirenda, 2005). Το θετικό σημείο της χρήσης της ΕΕΕ είναι ότι δεν παρεμποδίζει την ανάπτυξη της ομιλίας αλλά αντιθέτως για μερικά άτομα έχει θετική επίδραση. Επίσης, η παρέμβαση της ΕΕΕ έχει συσχετιστεί με τη βελτίωση της προβληματικής συμπεριφοράς όπως είναι η επιθετικότητα, ο αυτοτραυματισμός και η ακραίες κρίσεις που σχετίζονται με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού. Ένας εναλλακτικός τρόπος χρήσης της ΕΕΕ, είναι η συμπλήρωση της ομιλίας και της γραφής όταν αυτές είναι μειωμένες. Επιπλέον, η ΕΕΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν ένα παιδί δυσκολεύεται να μάθει να εκφράζεται λεκτικά. Σε αυτή και σε άλλες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν ΕΕΕ, σε σύντομο χρονικό διάστημα, μεσοπρόθεσμα ή ως μέσο επικοινωνίας για όλη τους τη ζωή. Η ΕΕΕ είναι εξίσου κατάλληλη για παιδιά και ενήλικες (Πλαστουργού, 2017).
Συγκεκριμένα ΕΕΕ μπορούν να χρησιμοποιήσουν άτομα με:
- Εγκεφαλική παράλυση
- Αναπτυξιακές Διαταραχές
- Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (SLI)
- Σύνδρομο Down
- Σύνδρομο Angelman
- Εξελικτική Απραξία
Και σε άτομα με επίκτητες διαταραχές οι οποίες μπορεί να επιφέρουν και επικοινωνιακές διαταραχές:
- Πλάγια Αμυοτροφική Σκλήρυνση
- Πολλαπλή Σκλήρυνση
- Σκλήρυνση κατά Πλάκας
- Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση (ΚΕΚ)
- Αγγειακό Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Νόσος του Πάρκινσον
- Άνοιες
- Καρκίνος Κεφαλής και Τραχήλου
- Είδη ΕΕΕ
Η Εναλλακτική και Επαυξητική Επικοινωνία σύμφωνα με τον τρόπο πρόσβασης χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, στη Μη Υποβοηθούμενη και στην Υποβοηθούμενη Τεχνολογία. Η Μη Υποβοηθούμενη τεχνολογία, παρέχεται αποκλειστικά στο σώμα του ατόμου, χωρίς εξωτερικά βοηθήματα ή συσκευές επικοινωνίας. Ο τρόπος χρήσης της, περιλαμβάνει χειρονομίες, νοήματα, και με νεύματα (Pampoulou et al., 2018). Αντιθέτως, η Υποβοηθούμενη τεχνολογία περιλαμβάνει χρήση εξωτερικού εξοπλισμού όπως είναι οι φωτογραφίες, οι εικόνες και οι γραπτές λέξεις. Η τεχνολογία αυτή, διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τον τεχνολογικό εξοπλισμό. Οι κατηγορίες αυτές είναι η χαμηλή, η μεσαία και η υψηλή τεχνολογία. Όσο αφορά τη χαμηλή τεχνολογία, ονομάζεται έτσι διότι τα συστήματα που χρησιμοποιούνται δε χρειάζονται κάποια πηγή ενέργειας (π.χ. εκτυπωμένοι πίνακες). Η μεσαία τεχνολογία απαιτεί πηγή ενέργειας και αποτελεί εξοπλισμό που εκπέμπει φωνή, κείμενο ή φως (π.χ. διακόπτες BIG MAC). Τέλος, η υψηλή τεχνολογία απαιτεί τη χρήση πιο υψηλού τεχνολογικού συστήματος όπως είναι ο υπολογιστής ή τα Ipad. Με την αποτελεσματική χρήση των εργαλείων αξιολόγησης των ατόμων με πολλαπλές επικοινωνιακές ανάγκες, τα σχέδια παρέμβασης της ΕΕΕ μπορούν να αναπτυχθούν με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, όσο αφορά την καταλληλόλητά τους προς τους χρήστες (Pampoulou et al., 2018).
- Συσκευές Παραγωγής Ομιλίας – Η χρήση του Ipad
Πολλά άτομα που χρειάζονται ΕΕΕ, είναι πλέον σε θέση να χρησιμοποιούν τεχνολογικό εξοπλισμό αντί να περιορίζονται στη χρήση εξειδικευμένων συσκευών με απώτερο σκοπό να καλύψουν τις επικοινωνιακές τους ανάγκες. Η χρήση του Ipad, όπως έχει διαπιστωθεί, οδήγησε σε αυξημένη προσοχή των μέσων ενημέρωσης στις εφαρμογές της ΕΕΕ, με ένα ευρύ φάσμα ιστοριών που εμφανίζονται σε πολλά μεγάλα γραφεία ειδήσεων τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς, αυξήθηκε με ραγδαίο ρυθμό και η γενική ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ΕΕΕ (McNaughton, D & Light, 2013). Τέλος, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η εκτεταμένη αξιολόγηση της ΕΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή αποτελεσματικών υπηρεσιών και ως εκ τούτου, δε μπορεί να υποτιμηθεί η σημασία αυτού του αρχικού βήματος υποστήριξης (Pampoulou et al., 2018).
- Βιβλιογραφία
American Speech-Language-Hearing Association (2004). Roles and responsibilities of speech-language pathologists with respect to augmentative and alternative communication. Technical Report. ASHA Supplement, 24, 1–17.
Beukelman, D., & Mirenda, P. (2005). Augmentative and alternative communication. The iPad and Mobile Technology Revolution: Benefits and Challenges for Individuals who require Augmentative and Alternative Communication
McNaughton, D., & Light, J. (2013). The iPad and mobile technology revolution: Benefits and challenges for individuals who require augmentative and alternative communication.
Pampoulou, E., Theodorou, E., & Petinou, K. (2018). The use of augmentative and alternative communication in Cyprus: Findings from a preliminary survey. Child Language Teaching and Therapy, 0265659018755523.
ΠΛΑΣΤΟΥΡΓΟΥ, Ι. (2017). Σύστημα εναλλακτικής και επαυξητικής επικοινωνίας σε ενήλικα με επίκτητη νευρολογική βλάβη για επικοινωνία και ανάπτυξη προφορικού λόγου
ΑΠΟ: ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΥ – ΛΟΓΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ
