Η γλωσσική ικανότητα είναι μια πολύ σημαντική δεξιότητα, αφού μέσω αυτής το παιδί μπορεί να εκφράσει τα θέλω και τις προθέσεις του, να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του, καθώς και να περιγράψει διάφορα γεγονότα. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά με ανεπτυγμένο λεξιλόγιο έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (IQ), αναπτύσσουν γρηγορότερα τους μηχανισμούς ανάγνωσης και γραφής, έχουν καλύτερες επικοινωνιακές δεξιότητες και έχουν καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Πιο κάτω αναφέρονται 10 τρόποι που θα βοηθήσουν στον εμπλουτισμό και στην ανάπτυξη του λεξιλογίου του παιδιού σας.
1. Διαβάστε του πολλά παραμύθια και βιβλία: Τα παιδιά αρχικά μαθαίνουν μέσω του μιμητισμού και αντιγράφοντας το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν οι γονείς τους. Η δυνατή ανάγνωση παραμυθιών και ιστοριών από πολύ μικρή ηλικία εκθέτει το παιδί σας σε πλούσια γλωσσικά ερεθίσματα. Θα ακούσει πολλές νέες λέξεις και μέσω της περιγραφής, το παιδί θα αυξήσει το λεξιλόγιο του. Αυτό θα βοηθήσει στην συγκέντρωση, την προσοχή και την ακρόαση που είναι σημαντικές δεξιότητες για την μετέπειτα πορεία του παιδιού στο σχολείο.
2. Μιλήσετε στο παιδί σας σαν ενήλικας: Μην υποβιβάζετε συνεχώς την ομιλία σας όταν μιλάτε στο παιδί σας και κυρίως μην του μιλάτε μωρουδίστικα. Χρησιμοποιήστε μεγαλύτερες και πιο σύνθετες λέξεις φτάνει να είναι μέσα από διηγήσεις που ενδιαφέρουν το ίδιο το παιδί. Χρησιμοποιήστε πολλά παραδείγματα
για να εξηγήσετε μια νέα λέξη που το παιδί σας πιθανόν να μην κατανοεί.
3. Να είστε ενεργητικοί: Να ενθαρρύνετε το παιδί σας να ζητάει διευκρίνιση όταν δεν κατανοεί κάτι. Σταματήστε και περιγράψτε. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας ρωτήσει για τη σημασία της λέξης «γιγάντιος», μην απαντήσετε απλώς «μεγάλος» και να λήξετε τη συζήτηση. Αυτό σκοτώνει την περιέργεια. Εξηγήστε χρησιμοποιώντας δύο-τρεις σχετικές προτάσεις με το παιδί σας. Μπορείτε να πείτε «Το γυάλινο κτίριο στο τέλος του δρόμου είναι γιγάντιο» ή «Ο ελέφαντας που είδες στο ζωολογικό κήπο την προηγούμενη εβδομάδα ήταν γιγάντιος».
4. Να είστε πιο δραματικοί: Οι πράξεις μιλάνε πιο δυνατά από τα λόγια. Παίξτε μία ιστορία. Χρησιμοποιήστε κατάλληλες χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου και αλλάξτε την τονικότητα της φωνής σας κυρίως όταν περιγράφετε ή διηγείστε μια ιστορία. Αυτό, ενισχύει το ενδιαφέρον του παιδιού σας και βοηθάει να κατανοήσει καλύτερα το νόημα των λέξεων. Μπορείτε να τρίξετε τα δόντια σας όταν πείτε «παγωνιά» ή να δείξετε τη λέξη «τρομοκρατημένος» λέγοντάς τη με τρεμάμενη φωνή για να δείξετε ότι φοβάστε.
5. Να είστε πιο περιγραφικοί: «Σκεφτείτε δυνατά». Εξηγήστε τις πράξεις σας όσο το δυνατόν καλύτερα στο παιδί σας. Μπορείτε να πείτε: «Η μαμά τώρα, ζεσταίνει το γάλα στο φούρνο μικροκυμάτων». Μοιραστείτε τις δικές σας εμπειρίες ή ιστορίες
μαζί του. Το λεξιλόγιό του θα επωφεληθεί ακούγοντας ιστορίες. Να θυμάστε ότι το παιδί σας δεν θα μάθει όλες τις λέξεις αν απλώς του μιλάτε. Εντύπωση κάνουν οι λέξεις που λέτε μέσα σε ενδιαφέρον περιεχόμενο.
6. Συσχετίστε νέες λέξεις με λέξεις που ήδη γνωρίζει: Η σύνδεση νέων λέξεων με το υπάρχον λεξιλόγιο κάνει πιο εύκολη τη συγκράτηση και την κατανόηση των νοημάτων τους. Για παράδειγμα, εάν το παιδί γνωρίζει τη λέξη “βροχή”, εισάγετε
λέξεις όπως λίμνη, καταιγίδα, ομπρέλα, χειμώνας, ουράνιο τόξο κτλ.
7. Συσχετίστε εννοιολογικά τις λέξεις μεταξύ τους: Οι λέξεις που σχετίζονται εννοιολογικά βγάζουν περισσότερο νόημα και τις κατανοούν πιο εύκολα τα παιδιά. Μπορείτε να μιλάτε για λουλούδια και να αναφέρετε το τριαντάφυλλο, το γαρύφαλλο, τον ιβίσκο, το γιασεμί, τη λεβάντα κλπ. Αν το παιδί σας ενδιαφέρεται
περισσότερο για αυτοκίνητα, αναφέρετε το φορτηγό, το σκούτερ, το τρένο, το ταξί, το αεροπλάνο, κτλ. Δημιουργήστε μία ιστορία με παιχνίδια λέγοντας «Το λάστιχο του φορτηγού έσκασε», «Το φορτηγό είναι στον μηχανικό για επισκευή», «Θυμάσαι που χάλασε το αυτοκίνητό μας και μας το έφτιαξε ο θείος Γιάννης;»
8. Χρησιμοποιήστε τις αισθήσεις του: Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν οι πληροφορίες τους παρουσιάζονται μέσω πολλαπλών αισθήσεων (π.χ. αφή, όραση, ακοή, όσφρηση,γεύση). Όταν κάνετε το παιδί μπάνιο, δείξτε του αντικείμενα που επιπλέουν ή βυθίζονται, για το ζεστό ή κρύο νερό, για το χρώμα και την αφή της πετσέτας. Όταν χτυπήσει, πείτε του για το καρούμπαλο ή τη μελανιά, το κόκκινο και το μπλε, τον πόνο και το οίδημα. Τέτοια σενάρια που προκαλούν συζήτηση για συναισθήματα είναι πολύ βοηθητικά για την εκμάθηση νέων λέξεων.
9. Παίξτε παιχνίδια, τραγουδήστε και χορέψετε: Παίξτε παιχνίδια με λέξεις. Για παράδειγμα, περιγράψτε ένα αντικείμενο χρησιμοποιώντας όσο το δυνατό περισσότερες λέξεις που σχετίζονται με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Τραγουδήστε και χορέψτε με χιουμοριστικά τραγούδια για παιδιά. Τραγούδια που
περιγράφουν τις καθημερινές δραστηριότητες και περιέχουν ομοιοκαταληξία στους στίχους, προκαλούν το ενδιαφέρον για εκμάθηση νέων λέξεων.
10. Επαναλάβετε: Εκθέστε συνεχώς το παιδί σας σε νέες λέξεις. Είναι απαραίτητο να επαναλαμβάνετε τη νέα λέξη καθημερινά για να ενισχύσετε τη λέξη και το νόημά της στο μυαλό του παιδιού. Αν η νέα λέξη είναι «νόστιμο», πρώτα ορίστε την με απλούς όρους – νόστιμο σημαίνει έχει ωραία γεύση. Τώρα, πείτε του για τα
«νόστιμα φαγητά και γλυκά που φτιάχνει η μαμά» ή ρωτήστε το «Ποιό φαγητό νομίζεις ότι είναι νόστιμο;» Όσο περισσότερο επαναλαμβάνετε τη λέξη τόσο πιο πιθανό είναι να τη χρησιμοποιήσει το παιδί σας.
Ενδεικτικές ασκήσεις για εκμάθηση νέων λέξεων μέσα από
εικόνες. Δείτε όλο το υλικό ΕΔΩ
