Εφαρμοσμένη Συμπεριφορική Ανάλυση – Αpplied Βehaviour Αnalysis (ΑΒΑ)

Μια από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες του αυτισμού είναι η εφαρμοσμένη ανάλυση της συμπεριφοράς (ΑΒΑ), η οποία εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία σε πολλά παιδιά με αυτισμό, από όλο τον κόσμο. Η μέθοδος ΑΒΑ αρχικά περιγράφηκε από τον Skinnerτο 1930.Οι αρχές και οι μέθοδοι της ανάλυσης έχουν εφαρμοστεί αποτελεσματικά σε πολλές περιπτώσεις και έχουν αναπτύξει ένα φάσμα δεξιοτήτων για παιδιά με και χωρίς αναπηρίες. Βασίζεται στις θεμελιώδεις αρχές της συντελεστικής μάθησης και της κλασικής ή εξαρτημένης αντανακλαστικής μάθησης, με στόχο την αλλαγή μιας προβληματικής συμπεριφοράς, η οποία πρέπει να βελτιωθεί με το πέρας της παρέμβασης.

Πιο συγκεκριμένα, βασίζεται στην ακριβή ερμηνεία της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα σε ορισμένα γεγονότα ή καταστάσεις(ερέθισμα) και στις συνέπειες που έχουν για το παιδί με αυτισμό (αντίδραση).Η σχέση αυτή αναλύεται και οι πληροφορίες που συλλέγονται χρησιμοποιούνται για το σχεδιασμό ενός συστηματικού προγράμματος που, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, στοχεύει στην αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού και στην εκμάθηση νέων χρήσιμων δεξιοτήτων.

Τα προγράμματα εφαρμοσμένης ανάλυσης της συμπεριφοράς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντιμετωπιστούν αρκετές δεξιότητες και συμπεριφορές,οι οποίες προβληματίζουν και δυσκολεύουν τα άτομα με αυτισμό. Τέτοιες δεξιότητες ή συμπεριφορές είναι:

• η επιθετικότητα,
• οι δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης,
• η αυτοδιέγερση,
• οι δεξιότητες στο παιχνίδι,
• οι δεξιότητες επικοινωνίας και
• οι ακαδημαϊκές δεξιότητες.

Στόχος της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς δεν είναι μόνο η μείωση ή η εξάλειψη μιας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, αλλά και η αύξηση της εκδήλωσης μιας κατάλληλης και επιθυμητής συμπεριφοράς.

Η εφαρμοσμένη συμπεριφορική ανάλυση χωρίζεται στην:

• Ολοκληρωμένη: η οποία αναφέρεται σε όλες τις δεξιότητες, όπως είναι το παιχνίδι, η επικοινωνία, η αυτοεξυπηρέτηση, η ακαδημαϊκή και κοινωνική εξέλιξη.
• Πρόωρη: είναι η παρέμβαση που ξεκινά ένα παιδί με αυτισμό πριν την ηλικία των τεσσάρων χρονών.
• Εντατική: είναι μια σειρά μεθόδων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα παιδί και αυτοί οι μέθοδοι ανέρχονται στις 25-40 ώρες ανά εβδομάδα.

Αυτοί οι οποίοι συμμετείχαν στην εντατική θεραπεία απέκτησαν περισσότερες εμπειρίες και προσόντα καθώς επίσης έχουν μεγαλύτερη εξέλιξη και βελτίωση απ’ ότι σε μια τυπική εφαρμοσμένη συμπεριφορική ανάλυση. Η ΑΒΑ περιλαμβάνει διαφορετικά εξατομικευμένα προγράμματα ανάλογα με τις ικανότητες και τις ανάγκες που έχει ο κάθε μαθητής, ανάλογα με τις δικές του προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντα και τις απασχολήσεις του και την οικογενειακή του κατάσταση. Όμως, αυτά τα εξατομικευμένα προγράμματα έχουν κάποια κοινά στοιχεία μεταξύ τους, τα οποία είναι τα εξής :

i.Η παρέμβαση που έχει δημιουργηθεί, εποπτεύεται από ένα εξειδικευμένο και καλά εκπαιδευμένο προσωπικό από επαγγελματίες αναλυτές της συμπεριφοράς.

ii.Γίνεται μια λεπτομερής αξιολόγηση των δεξιοτήτων του κάθε παιδιού προκειμένου ώστε να σχεδιαστούν οι πρώτοι θεραπευτικοί στόχοι.

iii.Η επιλογή των στόχων αυτών πρέπει να έχουν νόημα στην οικογένεια, και στον ίδιο το μαθητή.

iv.Γίνεται συνεχής μέτρηση προόδου του παιδιού.

v.Οι αναλυτές συμπεριφοράς αναθεωρούν συνεχώς τα στοιχεία της προόδου του κάθε μαθητή έτσι ώστε οι στόχοι να είναι στο ίδιο επίπεδο με τις ανάγκες του μαθητή.

vi.Δίνονται οδηγίες για την ανάπτυξη των κατάλληλων στόχων σε διαφόρους τομείς όπως η επικοινωνία, η αυτοφροντίδα κ.α

vii.Οι δεξιότητες αυτές θα χωριστούν σε μικρά κομμάτια έτσι ώστε να τα διαχειρίζεται εύκολα ο μαθητής και να μπορούν να διδάσκονται απλά και μετά να προχωρούν στα σύνθετα.

viii.Η ανάλυση αυτή των δεξιοτήτων πρέπει να δώσει τη δυνατότητα στους μαθητές να είναι ανεξάρτητοι.

ix.Γίνεται χρήση πολλαπλών συμπεριφορικών αναλυτικών διαδικασιών έτσι ώστε να προωθήσει τη μάθηση και στους ενήλικες και στα παιδιά.

x.Υπάρχει άφθονη θετική ενίσχυση για χρήσιμες δεξιότητες και κατάλληλες συμπεριφορές.

xi.Η χρήση των δεξιοτήτων έτσι ώστε να βοηθήσουν τον εκπαιδευόμενο μπορεί να λαμβάνει μέρος σε διάφορα σημεία , ανθρώπους και χρόνο με αποτέλεσμα να αποκτήσουν περισσότερες δεξιότητες.

xii.Δεν ενισχύονται συμπεριφορές οι οποίες θα είναι επιβλαβείς ως προς το μαθητή.

xiii.Γίνονται τακτικές συναντήσεις μεταξύ των οικογενειακών μελών και του προσωπικού του προγράμματος, για τη παρακολούθηση της προόδου του παιδιού και αν πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στο πρόγραμμα του μαθητή.

Η χρήσης του ΑΒΑ στα άτομα με αυτισμό σήμερα μπορεί να τα βοηθήσει να έχουν μια πιο εύκολη , ευτυχισμένη και παραγωγική ζωή.

Πηγή: Απόσπασμα από την  ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΑΥΤΙΣΜΟΣ- ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ;