Εκλεκτική (Επιλεκτική) Αλαλία
Ένα παιδί με εκλεκτική αλαλία (ΕΑ) μιλάει κανονικά στο σπίτι – και μπορεί ακόμη και να είναι “πολυλογάς” – αλλά δεν είναι σε θέση να μιλήσει σε άλλα κοινωνικά πλαίσια, όπως είναι το σχολείο. Στο πιο κάτω άρθρο περιγράφονται τα συμπτώματα της επιλεκτική αλαλίας, πώς γίνεται η διάγνωση και τις θεραπείες που συνιστώνται.
Τι είναι Εκλεκτική (Επιλεκτική) Αλαλιά;
Η εκλεκτική αλαλία (ΕΑ) είναι μια αγχώδης διαταραχή κατά την οποία ένα παιδί είναι σε θέση να μιλήσει σε ορισμένα πλαίσια και σε μερικούς ανθρώπους. Για παράδειγμα, ένα παιδί με ΕΑ μπορεί να μιλήσει κανονικά στο σπίτι, ή όταν είναι μόνο του με τους γονείς του, αλλά δεν μπορεί να μιλήσει καθόλου, ή μιλάει ψιθυριστά, σε άλλα κοινωνικά πλαίσια – στο σχολείο, σε κοινό ή σε μεγάλες οικογενειακές συγκεντρώσεις. Οι γονείς και οι δάσκαλοι συχνά θεωρούν ότι το παιδί ηθελημένα αρνείται να μιλήσει, ή σκόπιμα δε μιλάει αρκετά δυνατά για να ακουστεί, αλλά το ίδιο το παιδί το βιώνει ως αδυναμία. Μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία – δεν μπορεί να επικοινωνήσει ακόμη και αν πονάει, ή αν πρέπει να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα – και αποτρέπει την συμμετοχή του στο σχολείο και σε άλλες δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του. Δεν πρέπει να συγχέεται με την απροθυμία ενός παιδιού να μιλήσει, κάτι που μπορεί να εμφανιστεί όταν προσαρμόζεται σε μια νέα γλώσσα, ή επειδή απλά είναι ντροπαλό κατά τις πρώτες εβδομάδες σε καινούριο σχολείο.
Τι να προσέξετε
Εάν το παιδί σας πάσχει από εκλεκτική αλαλία, μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα και να είναι κοινωνικό στο σπίτι- “πολυλογάς/φλύαρος” είναι μια περιγραφή που ακούνε συχνά οι επαγγελματίες – αλλά στο 
σχολείο να μην εκφράζεται λεκτικά καθόλου. Μερικά παιδιά φαίνεται να παραλύουν από φόβο όταν δεν είναι σε θέση να μιλήσουν και δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν ακόμη και μη λεκτικά. Άλλα παιδιά θα χρησιμοποιήσουν χειρονομίες, εκφράσεις του προσώπου και νεύματα για να τα βγάλουν πέρα όταν δεν μπορούν να μιλήσουν. Ακόμα και στο σπίτι, κάποια παιδιά θα σιγήσουν όταν κάποιος άλλος εκτός των μελών της οικογένειας είναι παρόν. Οι γονείς συχνά παρατηρούν σημάδια εκλεκτικής αλαλίας όταν ένα παιδί είναι 3 ή 4 ετών, αλλά μπορεί να μη διαγνωστεί μέχρι που να πάει στο σχολείο και οι προσπάθειες που έχουν γίνει για να μιλήσει να έχουν αποτύχει.
Παράγοντες κινδύνου
Λόγω της αλληλοεπικάλυψής της με τη διαταραχή κοινωνικού άγχους, μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση για την εκλεκτική αλαλία. Άλλοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να σχετίζονται με την ιδιοσυγκρασία (αρνητική συναισθηματικότητα, αναστολή της συμπεριφοράς) και να είναι περιβαλλοντικοί, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικά απομονωμένων ή υπερπροστατευτικών γονέων.
Διάγνωση
Η διάγνωση πρέπει να γίνεται από έναν επαγγελματία εξειδικευμένο στην εκλεκτική αλαλία, ο οποίος μπορεί να αποκλείσει άλλες καταστάσεις που παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα. Επειδή τα μικρά, ανήσυχα παιδιά συμμετέχουν με δυσκολία σε αξιολογήσεις – ιδιαίτερα αν έχουν εκλεκτική αλαλία – ο ειδικός που κάνει τη διάγνωση θα στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στις αναφορές των γονέων και άλλων ενηλίκων στη ζωή του παιδιού, για να καθορίσει ένα πρότυπο συμπεριφοράς σε όλες τις καταστάσεις. Μπορεί να ζητήσει βίντεο από το σπίτι με τη συμπεριφορά του παιδιού σε ”θέση ισχύος” και / ή να το παρατηρήσει μόνο του με τους γονείς του (μέσω μονόδρομου καθρέφτη). Για να διαγνωστεί ένα παιδί με εκλεκτική αλαλία θα πρέπει να είναι σε θέση να μιλάει υπό ορισμένες συνθήκες αλλά όχι υπό άλλες, η κατάσταση θα πρέπει να έχει διαρκέσει για ένα μήνα που δεν είναι ο πρώτος μήνας του σχολείου, και θα πρέπει να παρεμβαίνει στην εκπαίδευση και τις κοινωνικές δραστηριότητες.
Θεραπεία
Η πιο εμπεριστατωμένη θεραπεία που προτείνεται για την εκλεκτική αλαλία είναι η συμπεριφορική θεραπεία, χρησιμοποιώντας ελεγχόμενη έκθεση. Ο θεραπευτής δουλεύει με το παιδί και τους γονείς του για να προσεγγίσει σταδιακά και συστηματικά τις καταστάσεις στις οποίες δεν μπορεί να μιλήσει, ενισχύοντας κάθε φορά την αυτοπεποίθησή του. Το παιδί δεν πιέζεται ποτέ να μιλήσει και ενθαρρύνεται πάντα θετικά. Χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες τεχνικές για να καθοδηγήσουν την αυξημένη έκθεση του παιδιού σε δύσκολες καταστάσεις, ενώ ο θεραπευτής θα διδάξει τους γονείς και το παιδί πώς να χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνικές σε πραγματικές καταστάσεις της ζωής. Νεότερες προσεγγίσεις αποδεικνύουν ότι η εντατική θεραπεία από τη στιγμή της διάγνωσης μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματική από τις παραδοσιακές εβδομαδιαίες συνεδρίες.
